Phishing is online oplichting door valse e-mails, websites of berichten. Maar hoe herken je die valse e-mails en hoe maak je het onderscheid met betrouwbare berichten? Slimme cybercriminelen kunnen je echt doen twijfelen. Ze proberen om misbruik te maken van iets waar je in gelooft of van iemand die je vertrouwt. Ze proberen ook vaak in te spelen op angst. Laat je niet vangen!
Hoe verdachte berichten herkennen?
Vind je een mail of telefoontje verdacht? Beantwoord dan deze vragen:
- Is het onverwacht?
Krijg je zonder reden een bericht van deze afzender: je kocht niets, had lang geen contact, enz. Controleer zeker verder.
- Is het dringend?
Hou je hoofd koel: kreeg je echt een eerste aanmaning tot betaling? Ken je die 'vriend in nood' wel?
- Ken je de afzender?
Controleer het e-mailadres, ook op spellingsfouten. Maar let op: een legitiem e-mailadres is geen garantie.
- Vind je de vraag vreemd?
Een officiële instantie zal je nooit via e-mail, sms of telefoon vragen om je wachtwoord, bankgegevens of persoonlijke gegevens.
- Naar waar leidt de link waar je moet op klikken?
Zweef met je muis over de link. Is de domeinnaam, het woord voor .be, .com, .eu, .org, … en voor de allereerste slash “/”, ook echt de naam van de organisatie?
Een voorbeeld:
- Bij de link www.safeonweb.be/tips is het domein safeonweb.
- Bij de link www.safeonweb.tips.be/safeonweb is ‘tips’ het domein en word je naar een andere website geleid.
- Staat er een QR-code in het bericht?
Als er een QR-code wordt getoond, moet je goed nakijken naar welke website die doorverwijst. Als je de code scant, krijg je de URL te zien. Controleer het domein zoals hierboven beschreven.
- Word je persoonlijk aangesproken?
Berichten met algemene en vage aanspreektitels, of je e-mailadres als aanspreking, die wantrouw je beter.
- Bevat het bericht veel taalfouten?
Ook al zorgen doorgewinterde cybercriminelen voor correcte taal, taalfouten of een vreemde taal kunnen wijzen op een verdacht bericht.
- Zit het bericht in je Spam/Junk folder?
Indien ja, wees extra voorzichtig. Je kan ook zelf verdachte berichten markeren als Spam of Junk en zo anderen waarschuwen.
- Probeert iemand je nieuwsgierig te maken?
Iedereen zou nieuwsgierig worden bij berichten met een link als "Kijk wat ik over jou las ..." of "Ben jij dit op deze foto?", maar laat je niet vangen.
- Wordt er gevraagd om een betaling uit te voeren?
Als er gevraagd wordt om een betaling uit te voeren die je niet verwacht, moet je altijd voorzichtig zijn. Is het rekeningnummer hetzelfde nummer als je gewoonlijk gebruikt om die organisatie of persoon te betalen? Als dat niet het geval is, voer de betaling dan niet uit. Vaak worden in phishingmails buitenlandse rekeningnummers gebruikt of wordt gevraagd om betalingen te doen via een cryptowallet. Dit is verdacht.
Als je twijfelt over een betaling, informeer je dan eerst bij je bank, of bij de instelling die de betaling opeist. Doe dit niet via de contactgegevens in de e-mail, maar ga rechtstreeks naar de website van de organisatie zelf.
Voorbeelden van valse berichten
Voorbeelden van verdachte berichten die van pakjesdiensten lijken te komen.
Voorbeelden van verdachte berichten die van overheidsdiensten lijken te komen.
Wat te doen als je een verdacht bericht krijgt?
- Klik niet op een link in een verdacht bericht, open de bijlages niet en download geen applicaties als daar om gevraagd wordt.
- Verdachte e-mails kan je doorsturen naar verdacht@safeonweb.be.
- Verdachte sms'jes kan je ook doorsturen. Maak een screenshot en verstuur die naar verdacht@safeonweb.be. De inhoud wordt dan automatisch verwerkt.
Heb je op een verdachte link geklikt?
- Als je wel geklikt hebt, vul de velden verder niet in en breek elke interactie af.
- Geef NOOIT persoonlijke gegevens of codes door.
- Als je een wachtwoord hebt doorgegeven dat je ook op andere plaatsen gebruikt, verander het dan onmiddellijk.
- Als je op een link heb geklikt die opent in een website waar je bankgegevens moet indienen, controleer dan eerst of dit de echte website van je bank is. Bij de minste twijfel voer je geen betaling uit.
- Merk je dat er namens jou rare berichten verstuurd worden? Waarschuw je contacten dat je hen een vals bericht hebt doorgestuurd.
Ben je opgelicht?
- Vanaf het moment dat je geld kwijt bent of afgeperst wordt, raden wij aan om een aangifte te doen bij de politie. Een aangifte doe je bij de lokale politie van je woonplaats.
- Contacteer je bank en/of Card Stop op 078 170 170 als je bankgegevens hebt doorgeven, er geld van je bankrekening verdwijnt of als je geld hebt overgemaakt aan een oplichter. Op die manier kunnen eventuele frauduleuze transacties geblokkeerd worden.
De Safeonweb browser extensie
Installeer de Safeonweb extensie in je browser. Deze zal je waarschuwen als je een onveilige website bezoekt en wanneer het gevaarlijk is om je gegevens in te voeren.
E-mailadres verdacht@
Stuur verdachte bericht door naar verdacht@safeonweb.be. Uit al de berichten die jullie naar verdacht@safeonweb.be sturen, onderzoeken wij verdachte links. Als een minder aandachtige internetgebruiker op die link klikt, krijgt die een duidelijke waarschuwing om niet naar die pagina te surfen. Meer info over dit e-mailadres vind je hier.
De Safeonweb app
Wij verzamelen informatie over veel voorkomende verdachte berichten en delen deze via de Safeonweb app. Zo ben je snel op de hoogte wanneer verdachte berichten de ronde doen. Je kan de Safeonweb app vinden in de officiële appstores (App Store en Google Play Store).
De Safeonweb e-learning
Leer verdachte berichten herkennen in 10 minuten: Ga naar surfenzonderzorgen.safeonweb.be
